Projektowanie konstrukcji odmiennych od tych, które znamy z Katalogu Typowych Konstrukcji Nawierzchni Podatnych i Półsztywnych wymaga indywidualnego podejścia. Jak przeprowadzić indywidualne projektowanie konstrukcji? I czy w ogóle z punktu widzenia formalnego jest możliwe projektowanie takiego rozwiązania jak na przykład stabilizacji dodatkiem hydrofobowym? O tym w niniejszym artykule.
Aspekty prawne
Zacznijmy od tego co obowiązuje każdego chcącego zaprojektować drogę publiczną, czyli Dziennik Ustaw 1999 nr 43 poz. 430 Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (wraz ze zmianami http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20150000329/O/D20150329.pdf).
W Dziale V Rozdział 3 zatytułowanym "Konstrukcje nawierzchni". znajduje się siedem paragrafów określających niezbędne minimum zasad jeżeli chodzi o projektowanie konstrukcji nawierzchni. Naszą uwagę zwróćmy na paragraf 152 poruszający kwestię samego układu warstw konstrukcji. Możemy tam przeczytać:
Konstrukcje nawierzchni jezdni dróg publicznych oraz nawierzchni przeznaczonych do postoju pojazdów, ruchu pieszych i rowerzystów, mogą być projektowane indywidualnie lub według katalogów typowych konstrukcji, z zastrzeżeniem ust. 5.
------------------------------------------------------------------- Dziennik Ustaw 1999 nr 43 poz. 430
A w ustępie 5 czytamy:
Nawierzchnia przebudowywanej drogi powinna być projektowana indywidualnie.
------------------------------------------------------------------- Dziennik Ustaw 1999 nr 43 poz. 430
Jak widać Dziennik Ustaw daje nam dwie możliwości projektowania konstrukcji. Pierwszy dobrze nam znany czyli zastosowanie katalogów typowych konstrukcji, a drugi to właśnie tytułowe indywidualne projektowanie konstrukcji, które jest wręcz konieczne w przypadku przebudowy drogi. Jak widać już ten podstawowy akt prawny kładzie mocny nacisk na indywidualne projektowanie konstrukcji. Jest powszechnie zrozumiałe, że jego zalety i mniejsze ograniczenia w stosunku do stosowania rozwiązań katalogowych sprawiają, że staje się ono nie tylko preferowanym sposobem doboru warstw konstrukcji, ale wręcz niezbędnym.
A co na to KTKNPiP?
Twórcy katalogów typowych konstrukcji, będąc doskonale świadomi możliwości, a nie raz konieczności aby zastosować indywidualne projektowanie konstrukcji już na wstępie zaznaczają iż:
„Katalog Typowych Konstrukcji Nawierzchni Podatnych i Półsztywnych, po jego wprowadzeniu w życie, nie może hamować postępu technicznego w rozwoju materiałów drogowych, technologii i inżynierskich metod projektowania (…) Dopuszczone powinno być indywidualne projektowanie konstrukcji nawierzchni (…) w celu optymalnego ich dostosowania do warunków miejscowych (…). Proces indywidualnego projektowania jest konieczny w przypadku zastosowania nowych, innowacyjnych materiałów drogowych.”
------------------------------------------------------------------- Przedmowa KTKNPiP 2014 GDDKiA
Pomimo, że Katalog jest oczywistym punktem wyjścia do rozpoczęcia projektowania konstrukcji nawierzchni, nie jest on w stanie uwzględnić każdej sytuacji, materiału czy warunków danej inwestycji. Dlatego indywidualne projektowanie konstrukcji jest nie tylko dopuszczalne, ale nie raz wręcz konieczne.
A czy możemy przeprowadzić indywidualne projektowanie konstrukcji wykorzystując wyłącznie materiały używane w wydanych w Katalogu wariantach konstrukcji nawierzchni, ograniczając się wyłącznie do zmian w ilości, układzie i/lub grubości poszczególnych warstw? Odpowiedź wielu zarządców publicznych brzmi "nie". Analizując zapisy i dopuszczenia zawarte w samym katalogu, w szczególności pkt 12.6 Katalogu, także można dojść do takiego wniosku. W opinii wielu drogowców uzasadnienie takiego stanowiska jest oczywiste - konstrukcje wykorzystujące materiały typowe, zawarte w Katalogu, zostały już w nim zaprojektowane i dobrane w najlepszy możliwy sposób i dlatego nie należy ich poprawiać.
Mając tę wiedzę zobaczmy jak wygląda indywidualne projektowanie konstrukcji nawierzchni drogi z wykorzystaniem stabilizacji ziarnistym dodatkiem hydrofobowym. Wiemy już, że z punktu widzenia formalnego możemy to zrobić, ale co jeszcze pomoże nam podczas stosowania w dokumentacji takiego rozwiązania?
OST D-04.12.01 autorstwa Branżowego Zakładu Doświadczalnego Budownictwa Drogowego i Mostowego
Branżowy Zakład Doświadczalny Budownictwa Drogowego i Mostowego funkcjonuje od ponad 35 lat w służbie dla polskiego drogownictwa. Początkowo przy Zjednoczeniu Przedsiębiorstw Drogowych jako jednostka innowacyjno-wdrożeniowa, a od 1989 roku samodzielnie. Firma jest szeroko znana jako jednostka autorska i rozpowszechniająca ogólne specyfikacje techniczne dla robót drogowych i mostowych.
Opracowanie to uwzględnia podstawowe wytyczne do wykonania i odbioru robót budowlanych, a na przestrzeni kilku lat od jego wydania dynamicznie rozwijając się technologia doczekała się wielu usprawnień, zarówno w zakresie wykonania, jak i badań oraz wymogów dla stabilizacji dodatkiem hydrofobowym. Dlaczego to jest ważne? Bo indywidualne projektowanie konstrukcji czyli zawierające z definicji nowe materiały/technologie w szczególności musi być wyczulone na konieczny do zachowania na budowie reżim technologiczny. A to właśnie opisują Specyfikacje.
SEKOCENBUD - biuletyn BCD pozycja D-04.12.01.00
Poprawna wycena materiałów i robót jest elementem niezbędnym przy tworzeniu dokumentacji technicznej. Najczęściej w tym celu korzysta się z biuletynów robót zawierających ceny poszczególnych elementów zarówno procesu budowy oraz materiałów. A jak w tym umiejscowione jest indywidualne projektowanie konstrukcji? To zależy. W przypadku nowych materiałów czy technologii najczęściej musimy decydować się na wyceny rynkowe, podpytywać tych którzy już korzystali z tych materiałów lub wprost kierować zapytania do producentów. CZęsto jest to kłopotliwe z uwagi na obawy co do wiarygodności informacji. Stabilizacja ziarnistym dodatkiem hydrofobowym może zostać wyceniania zgodnie z takim biuletynem.
Również stabilizacja ziarnistym dodatkiem hydrofobowym może zostać wyceniania zgodnie z takim biuletynem.
Dobre praktyki
Na poprawnie zastosowaną w projekcie technologię do budowy konstrukcji nawierzchni składa się szereg czynników. Indywidualne projektowanie konstrukcji w szczególności powoduje, iż należy się do tego przyłożyć. Dlatego stosując dane rozwiązanie warto pamiętać aby w dokumentacji zachować spójność oraz kompleksowo opisać technologię, zwracając uwagę na:
- przedmiar - dobrze opisana pozycja przedmiarowa pozwala uniknąć niejasności na etapie przetargu na roboty budowlane i pozwala każdemu wykonawcy w sposób właściwy wycenić wykonanie danego elementu - zastosowanie opisu robót podawanego przez SEKOCENBUD - pomimo tego że jest on stosunkowo rozbudowany - jest tak naprawdę najlepszym rozwiązaniem, gdyż na pewno zapobiegnie jakimkolwiek wątpliwością czy też zastrzeżeniom przyszłego wykonawcy,
- opis techniczny - powinien zawierać skrótowy fragment opisujący przyjętą technologię, spójny z resztą dokumentacji,
- przekrój typowy - opis warstw powinien być jednolity z tym stosowanym w opisie technicznych i przedmiarze - najczęściej nie ma tam miejsca na rozbudowany opis dlatego też najlepiej zastsować fragment większego opisu z przedmiaru,
- STWiORB - powinna być obszerna i kompleksowa, a numer szczegółowej specyfikacji warto również zawrzeć w przedmiarze aby nie było wątpliwości jakiego zakresu robót dotyczy dana pozycja,
- raport z obliczeń - w przypadku indywidualnego projektowania konstrukcji nawierzchni, czy to z warstwy stabilizacji hydrofobowej czy też w sytuacji projektowania innego, nieujętego w KTKNPiP rozwiązania, wprowadzenie takiego załącznika zawsze stanowić będzie dobre uzupełnienie dokumentacji - MWS Pavement Design w wersji 2.0 generuje spersonalizowany, praktycznie gotowy do załączenia raport dlatego często jest on wprowadzany przez projektantów,
- projekt konstrukcji nawierzchni - zawiera niezbędne obliczenia potwierdzające poprawność przyjętych rozwiązań konstrukcyjnych - dla bardziej
Przykładów dobrych praktyk w zakresie wyczerpujących i prawidłowych opisów warstwy stabilizowanej ziarnistym dodatkiem hydrofobowym można szukać w wielu inwestycjach ogłaszanych przez zamawiających publicznych. Indywidualne projektowanie konstrukcji z takim rodzajem stabilizacji pojawa się coraz częściej. Bardzo dobre opisy stabilizacji hydrofobowej w dokumentacji technicznej znajdują się na przykład w inwestycjach ogłaszanych przez GDDKiA czy też Zarządy Dróg Wojewódzkich.
Szczegółowa specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych
Dostarczając w Polsce od 2011 roku technologię stabilizacji hydrofobowej posiadamy wieloletnie doświadczenia związane z aktywnym uczestniczeniem w robotach stabilizacyjnych na licznych budowach - zarówno podczas realizacji dróg gminnych, jak i dróg krajowych wykonywanych na zlecenie GDDKiA. Kilka lat temu rozpoczęliśmy proces metodycznego rejestrowania naszej wiedzy, tworząc obszerną, kompleksową i szczegółową specyfikację techniczną (STWIORB). W efekcie dostosowywali zapisy OST do najnowszej wiedzy i wymagań tworząc obszerną wzorcową szczegółową specyfikację techniczną, której aktulane wydanie dostępne jest tutaj. Funkcjonująca od lat STWIORB D-04.12.01 jest dokumentem uniwersalnym i może być wykorzystana z każdym ziarnistym (w formie sypkiej) dodatkiem hydrofobowym spełniającym jej wymagania. Dobrze opisane w niej procesy weryfikacji materiałów i dodatków (dokumentacyjnej, a także poprzez proste testy na budowie) oraz samej realizacji wraz z kontrolą jakości są gwarancją własciwego wykonania warstwy, której podstawową rolą jest trwałe zatrzymanie procesów absorpcji kapilarnej wody.
Istotną kwestią aktualizowanej stale STWiORB D-04.12.01 jest zmiana w stosunku do pierwotnej OST, która nastąpiła w z końcem 2017 roku i dotyczyła postaci dodatków. Wycofano ze specyfikacji środki w postaci płynnej.. Zasada działania dodatków sypkich i płynnych jest fundamentalnie inna, mimo że nie raz są one mylone ze sobą. Dlatego też konieczne stało się rozdzielenie tych dwóch specyfikacji.
Wsparcie NASCON
Jeżeli chcesz zastosować stabilizację ziarnistym dodatkiem hydrofobowym możemy pomóc na każdym etapie, dostarczając odpowiednie dokumenty, pomagając w uzgodnieniach oraz dzieląc się wiedzą. Nieważne czy to etap projektowania, uzgodnień czy wykonania jesteśmy do Twojej dyspozycji. Zapraszamy do współpracy i kontaktu.
