Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej co to są zrównoważone drogi oraz jak jest to ważny i dynamicznie rozwijający się na świecie aspekt przeczytaj ten artykuł. Jesteśmy pewni, że znajdziesz tu bardzo dużo ciekawych i wartościowych informacji. Być może pomoże Ci to podjąć kolejną trafną decyzję na etapie przyjmowania założeń projektowych lub inwestycyjnych, co w przyszłości spowoduje, że będziesz kolejną świadomą i odpowiedzianą osobą, która ma wpływ na to jak zmienia się nasze otoczenia.
Zrównoważony?
Jak możemy zdefiniować zrównoważony rozwój w sektorze budownictwa drogowego? Zanim odpowiemy na to pytanie co to są zrównoważone drogi, tytułem wstępu zadamy jednak jeszcze jedno. Czy zastanawiałeś się kiedyś, kiedy po raz pierwszy powstała lub pojawiła się koncepcja zrównoważonego rozwoju?
Paradygmat zrównoważonego rozwoju, do którego dzisiaj się odwołujemy, został stworzony na podstawie wystąpienia, opublikowanego ponad pięćdziesiąt lat temu (1969 r.) przez Międzynarodową Unię Ochrony Przyrody (IUCN, World Conservation Union), założoną w 1948 r. w Szwajcarii. To pierwsza światowa organizacją skupiona na problemach środowiska naturalnego (posiadamy swój krajowy Komitet). Nowy mandat IUCN mówił o „utrwaleniu oraz ulepszaniu świata żywego - środowiska naturalnego, człowieka i zasobów naturalnych - od których zależą wszystkie żywe stworzenia”. W poszukiwaniu najstarszych korzeni koncepcji można sięgnąć nawet jeszcze dalej, do roku 1798 w którym Thomas Robert Malthus opublikował „Esej na temat zasady ludności” (oryg.: „An Essay on the Principle of Population”). Przedstawił w nim swoją „teorię ludności”, w której ogłosił, że populacja zwykle rośnie szybciej niż zasoby, co sprawia że Planeta nie ma czasu na regenerację. Zrównoważony rozwój był także głównym tematem Konferencji Narodów Zjednoczonych w sprawie rozwoju społecznego w Sztokholmie w Szwecji w 1972 r.
Większości z nas kojarzy zrównoważony rozwój najczęściej ze słynnym Raportem Brundtland (Gro Harlem Brundtland – lekarka, polityk i trzykrotna premier Norwegii - w 1983 r. powołała Światową Komisję ds. Środowiska i Rozwoju), który tak naprawdę nie był jak widać początkiem, ale kolejnym ważnym kamieniem milowym w zakresie budowania świadomości ludzkości. Na pewno należy też wspomnieć o istotnym wpływie na koncepcję zrównoważonego rozwoju opracowania „The Limits To Growth” z 1972r. To na nim między innymi oparł się ów słynny Raport z 1987 r. Samo słowo „zrównoważony rozwój” (sustainability) natomiast, pierwotnie odnosiło się do sfery działalności korporacyjnej i dotyczyło poddawaniu pod ocenę środowiskowych i społecznych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, realizowanemu na etapie procesów mierzenie wydajności organizacji.
Jak wygląda nasza rzeczywistość?
Zostawiając historię, wcześniej przypomnijmy globalną koncepcję zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój to zdolność do zaspokajania aktualnych potrzeb bez narażania zdolności przyszłych pokoleń do zaspokajania ich potrzeb. Ta koncepcja łączy aspekty ekonomiczne, społeczne i środowiskowe. Zrównoważony rozwój to również taki sposób korzystania z zasobów, aby nie wyczerpały się one lub nie zostały trwale uszkodzone.
A jak wygląda nasza rzeczywistości? 29 lipca 2019 r. był kolejnym Dniem Długu Ekologicznego (DDD, ang. Ecological Debt Day lub Earth Overshoot Day, https://www.overshootday.org/) obliczanego poprzez dzielenie ogółu zasobów naturalnych naszej biosfery przez światowy ślad ekologiczny. Dzień Długu oznacza moment, w którym ludzkość dla danego roku wykorzystała wszystkie zasoby (gleba, paliwa kopalne, lasy, surowce, woda) przypadające na cały rok do produkcji dóbr i usług. Przekroczenie zdolności Ziemi do odnawiania zasobów oznacza, że po Dniu Długu Ekologicznego ludzkość żyje na koszt Ziemi i przyszłych pokoleń, naruszając tym samy coraz bardziej zasadę zrównoważonego rozwoju (liczony od dnia publikacji Raportu z 1987 roku DDD, każdego roku przypada coraz wcześniej).
Czy można się w ogóle zastanawiać, dlaczego potrzebujemy zrównoważonego rozwoju?
Ponieważ powody są oczywiste, myślę że można uznać iż praktycznie dla każdego potrzeba jest jasna i oczywista. Czy sektor budownictwa drogowego powinien być włączony w te działania? Czy budownictwo komunikacyjne powinno dokładać się do ochrony środowiska? Czy potrzebne są nam zrównoważone drogi? Jak najbardziej, niemniej osiągnięcie zrównoważonego charakteru budowy dróg i autostrad, zważywszy na to jak dużo energii oraz nieodnawialnych zasobów zużywa branża, jest niezwykle dużym wyzwaniem.
Nakłady energetyczne zużywane są bezpośrednio na różnych poziomach: od produkcji materiałów, w szczególności kruszyw, a dalej asfaltu i cementu do procesów utrzymywania dróg. Są także drogi pośrednie np. poprzez pojazdy, które utknęły w korkach z powodu źle przyjętych na etapie projektowania rozwiązań. Każdego roku ilość tej energii rośnie, co pokazują licznie publikowane opracowania.
Kruszywa konieczne są do produkcji asfaltów, betonów oraz oczywiście warstw konstrukcyjnych podbudowy, a ilości jakie są zużywane liczone są w setkach miliardów ton. Uzmysłowienie sobie tego wszystkiego w tak szerokim kontekście pozwala zrozumieć, dlaczego tak ważne jest dla branży kompleksowe, a przede wszystkim wielopłaszczyznowe uwzględnianie zasad zrównoważonego budownictwa.
Technologie recyklingu i stabilizacji, a zrównoważone drogi!
Inżynierowie od wielu lat zaangażowani sę w opracowywanie i wdrażanie do drogownictwa rozwiązań i technologii sprzyjające redukcji transportu czy też optymalizujących zakresy robót ziemnych. Wysiłki kierowane są oczywiście także do zakresu konstrukcji nawierzchni drogowej. W budowie dróg od dawna obecne są np. materiały tekstylne, różnego rodzaju geosiatki i georuszty, niejednokrotnie pomagające w uzyskiwaniu korzyści, ale największy potencjał branży drogowej tkwi oczywiście w technologiach recyklingu i/lub ulepszania łatwo dostępnych materiałów (grunt, kruszywa niskiej jakości lub przepracowane).
Ulepszanie gruntu jest niezwykle dynamicznie rozwijającą się dyscypliną. Napędza ją dynamika budownictwa komunikacyjnego oraz kubaturowego wielkopowierzchniowego, którego obiekty coraz częściej są posadawiane na bardzo słabym podłożu. Dodatkowo rozwój chemii budowlanej miał bardzo duży wpływ na nowe techniki stosowane do ulepszania i modyfikowania podłoża. Nadawanie stabilizowanym gruntom nowych cech np. trwałej odporności na absorpcję kapilarną wody (hydrofobizacja gruntu) pozwala już w istotnie zwiększonym stopniu wykorzystywać te grunty w konstrukcjach nawierzchni oraz zwiększać trwałość i jakość nie tylko samych warstw stabilizacji ale całej konstrukcji. Dzięki temu uzyskanie trwałych korzyści odbywa się już nie tylko na etapie realizacji robót (procesy stabilizacji znacznie redukują ciężki transport) ale także poprzez poprzez przedłużanie żywotności infrastruktury drogowej. Ponieważ inwestycje wykorzystujące nowoczesne rodzaje stabilizacji gruntu wymagają mniej tradycyjnych materiałów (kruszywa), emitują mniej CO2, a inwestorzy oraz wykonawcy korzystają z ulepszonych i skróconych harmonogramów, uzyskujemy zmniejszenie negatywnego wpływu inwestycji na środowisko i niższe koszty (zobacz ile kosztuje 1 km drogi), co prowadzi do zaoszczędzenia czasu i pieniędzy. Ostatecznie zastosowanie rozwiązań pozwalających lepiej utwardzać, ustabilizować i zmodyfikować podłoże oraz grunt pozwala inżynierom osiągnąć zrównoważony rozwój, jednocześnie zaspokajając potrzeby rosnącej populacji.
Tak, jeżeli chcemy budować trwałe, zrównoważone drogi w odpowiedzialny sposób konieczne jest rozwijanie i udoskonalanie technik odzyskiwania surowców celem ich ponownego wykorzystania. Ważne jest także ulepszanie rozwiązań zwiększających możliwości wykorzystania w konstrukcji nawierzchni materiałów już używanych, przede wszystkim gruntu. Jest to oczywiście w coraz większym zakresie już robione przez branżę. Wynika to ze zmian naszej świadomości oraz ze zmian przepisów. Najważniejszę z zmian w przepisach są na pewno obowiązki płynące z Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE. Określają one poziom recyklingu i odzysku odpadów z budowy i rozbiórki na 70% ! (obowiązek od stycznia 2020 r.).
GDDKiA także wyznacza kierunki zrównoważonej drogi
W 2014 roku na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, przy współpracy największych autorytetów drogowych w kraju, powstało opracowanie Perspektywy i kierunki rozwoju konstrukcji oraz nowych rozwiązań materiałowo-technologicznych nawierzchni drogowych w aspekcie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. W Raporcie końcowym pracy podane zostały między innymi wyniki poddawanych pod ocenę tez. Jedną z nich była teza nr 5: Do budowy warstw konstrukcyjnych nawierzchni drogowych będą powszechnie stosowane materiały pochodzące z recyklingu. Tezę tą jako „istotną" lub „raczej istotną” określiło 98,6% osób, a szacowany okres jej realizacji blisko 50% osób określiło na lata 2021-2030.
Czy wiesz co robią inni Zarządcy w tej sprawie?
Podobnie jak wiele innych sektorów - sektor budownictwa drogowego coraz intensywniej opracowuje, wdraża i podlega już w wielu krajach na świecie różnym systemom oceny, tak aby możliwa była obiektywna weryfikacja wysiłków podejmowanych w celu osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Powstają kolejne drogi z „zielonymi certyfikatami” (Certyfikat SREBRNY łączna ilość punktów 51), bo obecne już od dawna w budownictwie kubaturowym systemy oceny (takie jak LEED czy BREAM) wkraczają do drogownictwa (np. INVEST, Greenroads). Zadania związane z tworzeniem systemów oraz monitorowaniem efektów realizowane są zarówno przez powstające komórki rządowe, jak i stowarzyszenia promujące zrównoważone budownictwo drogowe (np. ISOA, ISI). Coraz więcej narzędzi informatycznych pomaga zarządcom drogowym wybierać najlepsze dla środowiska rozwiązania (np. SEVE), a także uruchamiane są kolejne programy promujące zrównoważone budownictwo drogowe (np. Sustain Euro Road).
Pamiętaj, że nasz personel jest gotowy aby pomóc w ocenie warunków gruntowych i zapewnić wsparcie w projektowaniu - bez żadnych kosztów. Pomagaliśmy inwestorom, wykonawcom i inżynierom przy setkach projektów oraz dysponujemy wiedzą fachową, badaniami i technologią, która pozwoli Ci zaoszczędzić koszty i czas projektu, a także zwiększyć Twój wkład w zrównoważony rozwój.
